Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2015

Έμφυτο Ελάττωμα, του Πωλ Τόμας Άντερσον

Το Έμφυτο Ελάττωμα, η κινηματογραφική μεταφορά του Μυθιστορήματος του Τόμας Πύντσον, είναι από τις πλέον καλογυρισμένες ταινίες που θα δείτε ποτέ – και πώς αλλιώς θα μπορούσε να είναι, εφόσον πρόκειται για δημιούργημα του Πωλ Τόμας Άντερσον; Η σκηνοθεσία είναι τέλεια από εικαστικής άποψης (αν και πιο λιτή, πιο διακριτική από προηγούμενες δουλειές του ΠΤΑ), η διεύθυνση φωτογραφίας αριστουργηματική, η καλλιτεχνική διεύθυνση άψογη, η μουσική επιμέλεια πολύ ωραία (αν και κάποια τραγούδια που ακούγονται στην ταινία κυκλοφόρησαν μετά το 1970), οι ερμηνείες υποδειγματικές.
Κι όμως, έχουμε να κάνουμε με μια περίπτωση όπου τα μέρη του συνόλου είναι εξαιρετικά αλλά το ίδιο το σύνολο όχι. Η ταινία σαν όλον είναι μάλλον απογοητευτική. Υπάρχει μια υποτονικότητα, μια έλλειψη ατμόσφαιρας στο φιλμ, που δεν σε αφήνει να παρασυρθείς από την ιστορία, από το μυστήριο. Η ταινία δεν απογειώνεται ποτέ - ματαίως περιμένεις κάποια κορύφωση, κάποια κάθαρση. Επιπλέον η πλοκή του σεναρίου από μόνη της είναι εξαιρετικά μπερδεμένη (και δεν λύνεται ποτέ), ενώ στην οθόνη παρελαύνουν υπερβολικά πολλοί χαρακτήρες (παρότι όλοι τους είναι παιγμένοι με αριστοτεχνικό τρόπο). Τα αστεία (η ταινία έχει διαφημιστεί ως κωμική) είναι σποραδικά και όχι ακριβώς ξεκαρδιστικά.
Πιστεύω πως οι σκηνές όπου εμφανίζεται η Σάστα, η παλιά ερωμένη του Ντοκ Σπορτέλο είναι οι πιο δυνατές – η αρχική, πολλά υποσχόμενη, η σκηνή όπου οι δυο τους πηγαίνουν τρέχοντας να βρουν «μαύρο», η ερωτική σκηνή προς το τέλος της ταινίας. Η σκηνή με τον –indie figurehead των ‘90’s – Μάρτιν Ντόνοβαν είναι επίσης αξιομνημόνευτη. Ο άλλος Μάρτιν, ο Μάρτιν Σορτ, τα δίνει όλα στη σεκάνς όπου εμφανίζεται. Ο Τζος Μπρόλιν τα κάνει όλα, χωρίς να κάνει σχεδόν τίποτα.

Η ταινία, όπως είπα στην αρχή, έχει πολλά καλά στοιχεία, αλλά δεν είναι μια ταινία που θα μείνει. Όταν 1) έχουν γυριστεί πολύ καλύτερες ταινίες αυτού του είδους (Τσάιναταουν, Ο Μεγάλος Αποχαιρετισμός) 2) ο ίδιος ο σκηνοθέτης του Έμφυτου Ελαττώματος έχει γυρίσει τόσο σπουδαία φιλμ (με αποκορύφωμα το The Master) και 3) η ίδια η πρόζα του Πύντσον παραμένει τόσο αξεπέραστα απολαυστική, το τελικό αποτέλεσμα κρίνεται μάλλον ανεπαρκές. 

Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου 2015

Birdman, του Αλεχάντρο Ινιάριτου

Το μοτίβο του ξοφλημένου (καλλιτέχνη, συνήθως) μεσήλικα σε κρίση έχει φορεθεί τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια, και στο σινεμά και στη λογοτεχνία, που είναι πλέον εξαιρετικά δύσκολο να πεις κάτι καινούριο και πρωτότυπο επ’ αυτού. Το διακύβευμα επομένως, μετατοπίζεται στο πώς θα παρουσιάσεις μια τέτοια ιστορία, στο πώς θα την αφηγηθείς. Ο Αλεχάντρο Ινιάριτου επιλέγει να παρουσιάσει την ιστορία του αλλοτινού πρωταγωνιστή ταινιών δράσης Ρίγκαν Τόμσον και την προσπάθειά του να καταξιωθεί σαν «σοβαρός» ηθοποιός, ανεβάζοντας μια θεατρική διασκευή του «Για τι μιλάμε όταν μιλάμε για αγάπη» του Ρέιμοντ Κάρβερ, με κάτι που μοιάζει με συνεχές μονοπλάνο (ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι). Ωστόσο, γρήγορα καταλαβαίνεις πως αυτή η επιλογή, που τίθεται σε εφαρμογή με έναν αριστοτεχνικό τρόπο, και η οποία αρχικά σε αγχώνει και σε βαραίνει σαν θεατή, δεν έχει να κάνει τελικά ούτε με την πρωτοτυπία ούτε με μια προσπάθεια απόδειξης/επίδειξης από την πλευρά του σκηνοθέτη, της βιρτουοζιτέ του. Η επιλογή αυτού του υποτιθέμενου μονοπλάνου αφορά στην ίδια τη δομή της ιστορίας, στο να αποδοθεί το στόρι με έναν τρόπο που θυμίζει από τη μία θεατρική παράσταση, (έτσι όπως οι πρωταγωνιστές και οι καταστάσεις εναλλάσσονται επί σκηνής) αφού άλλωστε, το μεγαλύτερο μέρος του φιλμ εκτυλίσσεται σε ένα θέατρο του Broadway, και από την άλλη να βιώσει και ο ίδιος ο θεατής το διαρκές άγχος και τις αλλεπάλληλες δυσκολίες του πρωταγωνιστή. 

Πάντως, το ότι το Birdman είναι μια εντυπωσιακή ταινία έχει τελικά να κάνει λιγότερο με τη σκηνοθετική δεινότητα και περισσότερο με το εξαιρετικό σενάριο και τις σπουδαίες ερμηνείες από ολόκληρο – μηδενός εξαιρουμένου – το καστ. Εγώ προσωπικά ξεχώρισα τις δύο σκηνές στην ταράτσα του θεάτρου, ανάμεσα στον Έντουαρντ Νόρτον και την Έμα Στόουν (που αποδεικνύει εδώ πόσο καλή ηθοποιός είναι), καθώς και τα τρομερά ντραμς που χρησιμοποιούνται στο σάουντρακ και ντύνουν πολύ καλύτερα από ό,τι θα έκανε λ.χ. μια ορχήστρα, την αγωνία και τις κατραπακιές του Ρίγκαν Τόμσον. 

Το Birdman δεν είναι η ταινία της δεκαετίας, αλλά είναι σίγουρα ένα σπουδαίο φιλμ. 

Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2015

Περί bullying

(Με αφορμή την υπόθεση της εξαφάνισης του εικοσάχρονου φοιτητή και τις εικασίες περί bullying, ένα κείμενο που είχα γράψει εν θερμώ πριν λίγο καιρό, με μιαν άλλη αφορμή. Το bullying είναι ένα θέμα που θίγεται πάντα ακροθιγώς, που ποτέ κανείς στα συστημικά ΜΜΕ δεν μπαίνει στην ουσία του.)

Πριν από χρόνια είχα ακούσει δύο γνωστούς μου να μιλάνε για τα παιδιά που δέχονταν όλα τα πειράγματα (κοινώς, όλη τη βία, σωματική, ψυχική, λεκτική και άλλη) στα σχολεία τους. Ο ένας από αυτούς αναρωτιόταν τι θα είχε απογίνει πια το θύμα του εκφοβισμού του δικού του σχολείου, ένα παιδί που τότε εισέπραττε με το σωρό σφαλιάρες κάθε φορά που εμφανιζόταν στο προαύλιο. Δεν χρειάζεται και πολλή σκέψη - η πιο πιθανή κατάληξη είναι η εξής: αυτός ο άνθρωπος δεν θα κατάφερε ποτέ να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί φυσιολογικά, θα ζει για πάντα μέσα στο φόβο και τη νεύρωση. Δεν θα έχει κάνει ποτέ δυνατές, γερές σχέσεις, είτε ερωτικές είτε άλλες, και θα αδυνατεί να προσεγγίσει ανθρώπους, ζώντας μονίμως υπό το ζυγό της αμφιβολίας και της αυτοαναίρεσης. Θα έχει μάθει να αναλαμβάνει κάθε φορά, σε όλες του τις κοινωνικές διαδράσεις, τον ρόλο του θύματος, αδυνατώντας να καταλάβει πως αξίζει κάτι παραπάνω. Μπορεί, βέβαια, να το ξεπέρασε, χάρη σε ειλικρινείς, ουσιαστικές φιλίες (που όμοιές τους δεν θα κάνουν σε καμιά περίπτωση οι άνθρωποι που τον εκφόβιζαν), χάρη στη στήριξη των γονιών του, χάρη στη θεραπεία. Αλλά πάντα θα κουβαλά μέσα του ένα τραύμα, μια σκοτείνια, μια πικρία απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό. Η ουσία που κανείς δεν θίγει, είναι η εξής: Ο σχολικός εκφοβισμός δεν είναι κάτι που αφορά τα παιδιά και που κρατά όσο κρατά και το σχολείο – ακολουθεί τα θύματά του σε όλη τους τη ζωή, είναι μια δύναμη καταστροφική, μια μάστιγα στην οποία πρέπει να μπει ένα τέλος. Ο σημερινός σχολικός bully (νταής, εκφοβιστής, βασανιστής) είναι ο αυριανός φασίστας. 

Αν είστε μαθητές και σας συμβαίνει κάτι τέτοιο, μιλήστε. Δεν θα είστε εσείς οι δειλοί και οι αδύναμοι επειδή το εξομολογηθήκατε. Η αδυναμία και η δειλία είναι ίδιον των βασανιστών σας. 

Αν βλέπετε κάποιον συμμαθητή σας να υπόκειται μια τέτοια δοκιμασία, μιλήστε, επεμβείτε. Μην αφήσετε το κακό να εξαπλωθεί. Σύντομα μπορεί να συμβεί και σε εσάς τους ίδιους. 

Αν είστε γονείς και βλέπετε το παιδί σας αγχωμένο, λυπημένο, απρόθυμο να πάει στο σχολείο ή στη σχολή του, ρωτήστε το, πιέστε το να σας πει την αλήθεια. Δεν θα το απαλλάξετε απλά από ένα τωρινό πρόβλημα. Θα σώσετε τη ζωή του για τα καλά.   

Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2015

Κάτι καλό αρχίζει να γίνεται

Πριν από λίγο ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε από το βήμα της Βουλής πως θα δοθεί η ιθαγένεια στους μετανάστες δεύτερης γενιάς. Αν όλοι εμείς που δουλέψαμε για το παρακάτω βίντεο συμβάλαμε, όχι στο να λάβει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ την απόφαση να αναγνωρίσει στα παιδιά αυτά το δικαίωμα στην ιθαγένεια (απόφαση που, απ' ό,τι καταλαβαίνω ήταν προεκλογικά κιόλας ειλημμένη), αλλά στο να εμπεδώσει ένα ευρύ κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας τη φυσικότητα του δικαιώματος αυτού, τότε ο κόπος μας για να γράψουμε και να γυρίσουμε το βίντεο δεν πήγε χαμένος. 





Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015

Of Happiness and other mysteries

Αν δεν έχεις βρει ακόμα τον τρόπο να νοιώσεις ευτυχισμένος, φρόντισε, τουλάχιστον, αυτό: να μη φορτώνεσαι με παραπανίσια δυστυχία.






Τίτλοι για διηγήματα που δεν θα γραφτούν ποτέ # 14

Ο άνθρωπος που πάτησε επί του ίδιου του του πτώματος
Robots with eyeliner
Ξεδίψασέ με
Ο τάφος με τ' αγκάθια
Με απέλυσα
Κεκτημένη βραδύτητα
Δανεικοί έρωτες
Οι λάθος ιστορίες
Έμβια ερείπια
Το Αθάνατο Ψεύδος
Μνημόνη μου
Ες αύριον τα χυδαία
Όχι καλά και πώς αλλιώς
Μπραχάμι murder mystery

Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου 2015

Wax Trash 3/2/2015

Ευχαριστώ όσους μου κράτησαν παρέα χτες βράδυ. Τα τραγούδια που ακούστηκαν ήταν τα εξής:

Radiohead - Nobody Does It Better (live)
Manic Street Preachers - Motorcycle Emptiness
Mansun - Wide Open Space
The Wedding Present - I'm Not Always So Stupid
The Pains Of Being Pure At Heart - Hey Paul
Auteurs - Idiot Brother
Supergrass - St. Petersburg
The Black Heart Procession - It's A Crime I Never Told You About The Diamonds In Your Eyes
Those Bastard Souls - Telegram
The Rolling Stones - Sweet Virginia
Dave Davies - Death of A Clown
Syd Barrett - Here I Go
Alex Chilton - My Baby Just Cares For Me
Chinawoman - Keep In Mind

Skip Spence - Little Hands
Caetano Veloso - If You Hold A Stone
Karen Dalton - Something On Your Mind
Bob Dylan - Covenant Woman
Cass McCombs - There Can Be Only One
Lou Reed - Walk On The Wild Side
Aaron Neville - Hercules
Al Green - Let's Stay Together
William DeVaughan - Be Thankful For What You Got
Leonard Cohen - In My Secret Life
The Pogues - Summer In Siam
Keith Richards - Nearness Of You

Η επόμενη εκπομπή θα είναι "χτισμένη" γύρω από το νέο άλμπουμ της Μπγιορκ. Λεπτομέρειες προσεχώς.